Niestety wielu z nas w ogóle nie zastanawia się nad tym, co się dzieje z długami osoby zmarłej i jakie ma to znaczenie dla spadkobiercy. Często spotykam się ze zdziwieniem, kiedy mówię o tym, że długi też można odziedziczyć. Jeśli więc wiemy, że zmarły miał sporo długów, a praktycznie żadnego majątku, wówczas należy rozważyć odrzucenie spadku. Temat ten jest obszerny, więc w tym wpisie zwrócę uwagę na sytuację, w której zmarły nie pozostawił testamentu.
Oświadczenie o odrzuceniu spadku
Gdy brak jest testamentu, wówczas mamy do czynienia z dziedziczeniem ustawowym (Kodeks cywilny opisuje szczegółowo kto, po kim i w jakiej części dziedziczy). Jeśli wiemy, że jesteśmy w kręgu spadkobierców, to możemy złożyć oświadczenie o odrzuceniu spadku. Możemy to zrobić przed sądem albo przed notariuszem. Trzeba pamiętać, że oświadczenie o odrzuceniu spadku odniesie skutek prawny tylko wtedy, jeśli będziemy spadkobiercą. W sytuacji, gdy zmarła przykładowo nasza siostra, nie musimy być od razu spadkobiercami. W pierwszej kolejności dziedziczą bowiem jej małżonek oraz dzieci. Dopiero jeśli oni odrzucą spadek, to wchodzą do dziedziczenia dalsze osoby – rodzice. Jeśli więc i rodzice odrzucą spadek, wówczas wchodzimy do kolejki jako rodzeństwo. Dopiero teraz możemy skutecznie złożyć oświadczenie o odrzuceniu spadku. Jeśli zrobimy to wcześniej, to takie oświadczenie nie uchroni nas od długów spadkowych!
Termin na odrzucenie spadku
Na złożenie oświadczenia o odrzuceniu spadku mamy 6 miesięcy od dowiedzenia się o tym, że staliśmy się spadkobiercą. To bardzo ważne – nie liczymy tego terminu od chwili śmierci krewnego! Może być przecież taka sytuacja, że z siostrą mieliśmy rzadki kontakt, a nikt z wcześniejszych spadkobierców (np. jej małżonek, dzieci) nie poinformował nas, że odrzucił spadek i teraz my wchodzimy do dziedziczenia. Jeśli jednak termin złożenia takiego oświadczenia będzie przekraczał 6 miesięcy od chwili śmierci siostry, to wtedy będziemy musieli wykazać, że dowiedzieliśmy się później o odrzuceniu spadku przez wcześniejszych spadkobierców. Do zachowania terminu 6 miesięcy istotne jest złożenie w tym czasie oświadczenia – przed notariuszem albo przed sądem, ale pamiętajmy, że nie liczy się data złożenia przez nas wniosku do sądu, a data faktycznego oświadczenia o tym na rozprawie przed sędzią!
Odrzucenie spadku w imieniu dzieci
Należy również pamiętać, że odrzucenie spadku ma takie skutki, jakbyśmy nie dożyli chwili otwarcia spadku, czyli w naszym przykładzie chwili śmierci siostry. No i tu pojawia się kolejna pułapka – odrzucenie przez nas spadku nie chroni naszych dzieci. One przecież po nas dziedziczą. Tak więc po naszym odrzuceniu spadku, powinni to również zrobić nasi spadkobiercy, czyli np. nasze dzieci. Jeśli są niepełnoletnie, to wtedy będziemy potrzebowali zgody sądu rodzinnego na odrzucenie spadku w imieniu małoletnich. Trzeba też zwrócić uwagę na to, że powyższy przykład jest uproszczony, ponieważ nasza siostra mogła mieć wnuki i one mogły przyjąć spadek. Każdy przypadek należy więc rozpatrywać indywidualnie – zasady dziedziczenia są dosyć skomplikowane, a błąd może nas sporo kosztować, ponieważ może oznaczać odziedziczenie sporych długów.
Umów się na poradę prawną
Opowiedz nam o swoim problemie, uzyskaj odpowiedzi na pytania i dowiedz się jakie działania podjąć.
Zmiany w dziedziczeniu długów
No i na koniec dobra informacja – od października 2015 roku zmienią się zasady dziedziczenia długów spadkowych. Spadkobierca, który nie złoży żadnego oświadczenia w terminie 6 miesięcy nie będzie dziedziczył wprost wszystkich długów, a będzie odpowiadał za nie tylko do wysokości faktycznie uzyskanego w spadku majątku. Trzeba będzie jednak pamiętać o obowiązku złożenia specjalnego spisu majątku (inwentarza), który pozostawił po sobie zmarły.
