Wiele osób zastanawia się czy rozwód z orzeczeniem o winie to dobry sposób na rozstanie z mężem lub żoną. Mają wątpliwości czy ewentualne korzyści płynące z orzeczenia o winie są warte „prania brudów” na sali sądowej i możliwego eskalowania konfliktu pomiędzy małżonkami.
Poniżej znajdziesz informacje na temat tego co daje rozwód z orzeczeniem o winie i jakie są konsekwencje takiego rozwodu. Mam nadzieję, że wpis ten pomoże ci podjąć decyzję czy to dla Ciebie dobre rozwiązanie.
Co daje rozwód z orzeczeniem o winie?
Często spotykam się z tym, że klienci oczekują, że orzekanie o winie da im jakieś szczególne korzyści. Liczą na to, że łatwiej przejmą opiekę nad dziećmi lub więcej dostaną w podziale majątku. Wiele osób spodziewa się też odniesienia tzw. „moralnego zwycięstwa” nad małżonkiem, którego wina zostanie udowodniona.
Tak naprawdę korzyści, które daje rozwód z orzeczeniem o winie dotyczą wyłącznie alimentów i sprowadzają się do:
- możliwości dochodzenia wyższych alimentów na siebie,
- uniknięcie płacenia alimentów na byłego małżonka w przyszłości.
Główną zaletą orzekania o winie w rozwodzie jest możliwość dochodzenia przez niewinnego małżonka wyższych alimentów na siebie. Alimenty te mają w pewien sposób zrekompensować obniżenie poziomu życia w związku z rozwodem. Dalsze szczegóły znajdziesz w dalszej części wpisu.
Wykazanie wyłącznej winy byłemu małżonkowi pozwala także na uniknięcie płacenia na jego/jej rzecz jakichkolwiek alimentów w przyszłości. Niezależnie od tego czy poziom życia winnego małżonka się obniży w związku z rozwodem czy też popadnie on w niedostatek nie ze swej winy, małżonek niewinny nie będzie zobowiązany do jakiegokolwiek wsparcia finansowego byłego małżonka.
Rozwód z orzeczeniem o winie – konsekwencje
Pamiętaj, że rozwód z orzeczeniem o winie zawsze łączy się z tzw. „praniem brudów” na sali sądowej. W takim procesie nie unikniesz roztrząsania szczegółów z życia małżeńskiego przed obcymi osobami (pełnomocnicy stron, sędzia, protokolant, biegli) i opisywania, co, kiedy i dlaczego popsuło się pomiędzy Tobą a współmałżonkiem. Sprawa o rozwód o winie jest sprawą rodzinną – dosłownie! Piszę tak, dlatego, że wasi bliscy mogą zeznawać w sprawie przed sądem jako świadkowie na okoliczności dotyczące zdrad lub kłótni.
Jeśli macie dzieci, to zawsze warto się zastanowić czy sprawa rozwodowa z orzekaniem o winie nie pogorszy relacji ze współmałżonkiem i nie wpłynie na waszą komunikację w sprawach dzieci. Dzieci nie są winne temu, że postanowiliście się rozstać. Dzieci chcą mieć dobrą relację z mamą i z tatą. Bez względu na to, czy sąd orzeknie winę jednego czy drugiego małżonka, pozostanie to bez wpływu na to, że nadal będziecie rodzicami i będziecie musieli wspólnie decydować w sprawach waszych dzieci. Będziecie się nadal widywać na uroczystościach waszej pociechy (np. Komunia Św., zakończenie roku szkolnego, zawody sportowe).
Niektóre osoby dla zachowania poprawnych relacji z małżonkiem rezygnują z orzekania o winie przy rozwodzie, nawet gdy wina drugiej strony jest ewidentna.
Klienci często pytają, jak długo trwa sprawa rozwodowa z orzekaniem o winie. Wiele osób liczy na szybki rozwód, orzeczenie wyłącznej winy małżonka oraz wysokie alimenty. Rzeczywistość często odbiega od oczekiwań klientów. Rozwód z orzekaniem może być wielomiesięczną, o ile nie wieloletnią, batalią.
Z mojego doświadczenia wynika, że większość spraw o rozwód z orzekaniem o winie nie kończy się na pierwszej rozprawie. Proces bywa długotrwały, sąd wyznacza kilka rozpraw i wszystko to pochłania wiele energii i nerwów. Jeśli jesteś przekonany do rozwodu z orzekaniem o winie, nie mam zamiaru cię od niego odwieść, ale musisz być przygotowanym na długą sprawę sądową.
Rozwód z orzeczeniem o winie – zdrada
Zdrada małżeńska jest jedną z najczęstszych przyczyn rozwodów. Niewątpliwie niewierność małżeńska świadczy o winie. Nie jest przy tym istotne to czy przejawiła ona się w jednorazowym „skoku w bok” czy też romans trwał dłuższy czas. Może się też zdarzyć, że relacja z inną osobą już się skończyła, ale drugie z małżonków dopiero teraz się o niej dowiedziało i nie było w stanie wybaczyć niewierności.
Jeśli z kolei jedno z małżonków związało się z nowym partnerem lub partnerką po wystąpieniu zupełnego i trwałego rozkładu pożycia, nie świadczy to o winie.
Aby zdrada mogła być poczytywana za zawinione działanie małżonka, musi być bezpośrednią przyczyną rozpadu małżeństwa. Tzn. rozstanie małżonków musi nastąpić właśnie z tego powodu.
Rozwód z alkoholikiem
Wszelkiego typu nałogi są częstą przyczyną rozpadu małżeństw. Niewątpliwie uzależnienia negatywnie wpływają na relację małżeńską i w ogóle na życie rodzinne. Często z tego powodu cierpią dzieci mieszkające z rodzicem-nałogowcem.
Alkoholizm często świadczy o wyłącznej winie pijącego małżonka. Zwłaszcza w sytuacji, gdy skutkiem tego nałogu są awantury domowe, przemoc, zastraszanie domowników, zaniedbywanie pracy i rodziny. Rodzina alkoholika staje się dysfunkcyjna i w ostateczności rozwód jest jedynym wyjściem z sytuacji.
Jakie dowody do rozwodu z orzeczeniem o winie?
Decydując się na rozwód z orzeczeniem o winie trzeba przedstawić dowody, które tę winę potwierdzają. Nie można zakładać, że druga strona do swojej winy się po prostu przyzna. Winę możemy wykazywać wszelkimi dostępnymi dowodami:
- zeznaniami świadków, czyli osób, które np. widziały jak małżonek bije drugiego lub słyszały wyzwiska,
- nagraniami – dźwięku lub obrazu i dźwięku, na których utrwalono kłótnię lub schadzkę niewiernego męża z kochanką,
- raportem detektywa i zdjęciami dokumentującymi spotkania z kochanką/kochankiem,
- dokumentami – np. medycznymi potwierdzającymi obdukcję po pobiciu.
Dowody na winę małżonka należy składać w tym momencie, w którym dana strona wnosi o rozwód z orzeczeniem o winie. Najczęściej odbędzie się to w pozwie lub odpowiedzi na pozew. Wyjątkowo w późniejszym piśmie procesowym opisującym aktualne stanowisko strony.
Rozwód z orzeczeniem o winie a opieka nad dziećmi
Nie ma przepisu, który stanowiłby, że winny rozwodu małżonek ma mniej praw w stosunku do dzieci jako rodzic. Co do zasady orzeczenie winy nie ma więc wpływu na władzę rodzicielską lub kontakty z dzieckiem. Są jednak sytuacje, w których zachowania winnego małżonka mogą przesądzić np. o pozbawieniu go władzy rodzicielskiej nad dziećmi. Może to być np. stosowanie przemocy wobec rodziny, alkoholizm, narkomania. W takim wypadku trzeba dokładnie przeanalizować konkretną sprawę i podjąć decyzję czy orzekanie o winie pomoże w zabezpieczeniu interesów dzieci czy tylko niepotrzebnie przedłuży całe postępowanie sądowe.
Rozwód z orzeczeniem o winie a alimenty
Jedną z konsekwencji związaną z rozwodem z orzekaniem o winie jest rozszerzenie możliwości dochodzenia od przez byłego małżonka alimentów na siebie. Natomiast nie jest to zawsze pewnik. W sytuacji, gdy jedna strona żąda rozwodu i wskazuje na winę drugiego małżonka, sąd musi zbadać czy i które z małżonków jest winne rozkładowi pożycia i nie jest tym zakresie związane wnioskami stron. To znaczy, że jeśli dla przykładu mąż żąda rozwodu z winy żony, to sąd zbada czy faktycznie jest ona winna, czy może winny jest mąż albo oboje są winni. Wynik takiego procesu czasem trudno jest przewidzieć.
Alimenty przy winie wyłącznej
Jeśli twój małżonek jest wyłącznie winny rozwodu, masz możliwość dochodzenia niego wyższych alimentów na siebie. Dotyczy to sytuacji, gdy w związku z rozwodem obniża się poziom twojego życia.
Wyłącznie winny małżonek może płacić alimenty nawet do końca życia. Obowiązek alimentacyjny w przypadku rozwodu z orzeczeniem o winie wyłącznej wygasa:
- w razie zawarcia przez małżonka pobierającego alimenty nowego małżeństwa
lub
- z chwilą śmierci małżonka zobowiązanego do płacenia alimentów lub uprawnionego do pobierania alimentów.
Jeśli więc zależy ci na uzyskaniu wyższych alimentów na siebie i masz do tego podstawy, to warto walczyć w sądzie o ustalenie winy.
Często zdarza się też tak, że ktoś może chcieć walczyć o wyłączną winę małżonka po to, aby nie musieć płacić na byłego męża lub żonę alimentów w przyszłości. Wynika to z faktu, że małżonek wyłącznie winny rozwodu nie ma prawa skutecznie ubiegać się o alimenty „na siebie”. Ma to zastosowanie nie tylko do alimentów zasądzanych z powodu obniżenia stopy życiowej, ale także do alimentów zasądzanych na wypadek niedostatku, czyli sytuacji, w której np. małżonek straci pracę.
Alimenty przy winie obopólnej
Jeżeli sąd orzeknie o winie obopólnej małżonków – każde z nich może żądać alimentów od drugiej strony tylko i wyłącznie, jeśli znajdują w niedostatku. Niedostatek oznacza, że znaleźliśmy się w złej sytuacji finansowej wywołanej np. zwolnieniem z pracy lub chorobą i nie stać nas na leczenie, opłaty za mieszkanie, media lub zakup wyżywienia. Niedostatek trzeba przed sądem udowodnić przedstawiając odpowiednie dokumenty lub przesłuchując świadków.
Alimenty w takiej sytuacji można płacić nawet do końca życia. Obowiązek alimentacyjny w przypadku rozwodu z orzeczeniem o winie obopólnej wygasa:
- w razie zawarcia przez małżonka pobierającego alimenty nowego małżeństwa
lub
- z chwilą śmierci małżonka zobowiązanego do płacenia alimentów lub uprawnionego do pobierania alimentów
lub
- z chwilą ustania niedostatku po stronie małżonka uprawnionego po przeprowadzeniu postępowania sądowego o uchylenie obowiązku alimentacyjnego.
Alimenty na dzieci
Jeśli z kolei chodzi o alimenty na dzieci, to sytuacja wygląda podobnie jak w przypadku opieki nad dziećmi. Co do zasady wina w rozwodzie nie przesądza o wyższych alimentach. Natomiast jeśli w wyniku zawinionego działania małżonka, na drugim rodzicu spoczywa cały ciężar osobistej opieki nad wspólnymi dziećmi (np. w razie zakazu kontaktów z dziećmi z uwagi na stosowaną przemoc w rodzinie), może się to przełożyć na zasądzenie wyższej kwoty alimentów na małoletnich.
Rozwód z orzeczeniem o winie a podział majątku
Rozwód z orzekaniem o winie co do zasady nie przekłada się na podział majątku. Oznacza to, że wygrana w sprawie rozwodowej (tj. udowodnienie winy małżonkowi) nie daje ci automatycznie przewagi w sprawie o podział majątku wspólnego.
Co do zasady udziały małżonków w majątku wspólnym są równe. Są jednak takie sytuacje, gdy przyczyna rozpadu małżeństwa może rzutować na ustalenie nierównych udziałów w majątku wspólnym. Z ważnych powodów każdy z małżonków w sprawie o podział majątku może żądać, aby ustalenie udziałów w tym majątku nastąpiło z uwzględnieniem stopnia, w którym każdy z nich przyczynił się do powstania majątku wspólnego. Oznacza to, że jeśli jedno z małżonków ciężko pracowało i pomnażało majątek, a drugie tylko trwoniło wspólne środki, jest szansa na uzyskanie „większego udziału” w majątku wspólnym.
Musisz wiedzieć, że sąd zajmujący się sprawą podziału majątku automatycznie nie przyjmie, że twój udział w majątku wspólnym powinien być większy, ponieważ np. były mąż był winny rozwodu, bo jest hazardzistą. Sąd będzie szczegółowo badał, w jaki sposób uzależnienie od hazardu wpłynęło na wasz majątek – czy był on faktycznie trwoniony, z jakiego źródła małżonek miał pieniądze na gry hazardowe, jaka część majątku została w ten sposób roztrwoniona?
Jeśli więc zależy Ci na szybkim rozwodzie po to, aby sprawnie rozpocząć sprawę sądową o podział majątku trzeba dobrze przemyśleć pod kątem taktycznym czy opłaca się walka o winę w rozwodzie.
Nie jest też tak, że małżonek, który więcej zarabia automatycznie uzyska prawo do większego udziału w majątku wspólnym. Może być nawet tak, że jeden z małżonków w ogóle nie pracuje, a udziały w majątku wspólnym i tak będą równe. Często w swojej praktyce słyszę zarzuty pracujących mężów na ich niepracujące żony, że nie dołożyły ani złotówki do wspólnego majątku. Trzeba wiedzieć, że przy ocenie, w jakim stopniu każdy z małżonków przyczynił się do powstania majątku wspólnego, uwzględnia się także nakład osobistej pracy przy wychowaniu dzieci i we wspólnym gospodarstwie domowym. Oznacza to, że jeśli niepracująca żona „pracowała” prowadząc wspólny dom i opiekując się dziećmi, to przyczyniła się ona w równym stopniu z mężem do powstania ich majątku wspólnego.
Jak złożyć pozew o rozwód z orzeczeniem o winie?
W Polce można uzyskać rozwód z orzeczeniem o winie tylko po przeprowadzeniu rozprawy w sądzie. Nie podpisuje się żadnych „papierów rozwodowych”, a rozwodu nie załatwia się przed urzędnikiem lub notariuszem.
Decydując się na rozwód z orzekaniem o winie, trzeba złożyć pozew w sądzie okręgowym (ich listę znajdziesz tu). Powinieneś w nim wyraźnie zaznaczyć, że wnosisz o rozwiązanie małżeństwa przez rozwód z orzeczeniem o winie drugiego małżonka. Ponadto winę tę musisz wykazać odpowiednimi dowodami.
Zasadniczo przepisy Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego mówią, że sąd w wyroku rozwodowym musi wskazać kto ponosi winę za rozpad małżeństwa. Najczęściej oznacza to, że sąd:
- może orzec o winie jednego z małżonków (wina wyłączna)
albo
- może orzec o winie obojga (wina obopólna).
Rozwód z orzeczeniem o winie wyłącznej jest wtedy, gdy udowodnione zostanie, że tylko jedno z małżonków ponosi odpowiedzialność za rozpad małżeństwa. Wina obopólna jest wtedy, gdy oboje małżonkowie przyczynili się do rozkładu pożycia.
Jeśli macie wspólne małoletnie dzieci to w pozwie rozwodowym muszą się znaleźć wnioski odnośnie do władzy rodzicielskiej, kontaktów z dziećmi i alimentów na nie.
W uzasadnieniu pozwu powinien znaleźć się krótki opis przebiegu małżeństwa oraz powody jego rozpadu ze wskazaniem zawinionych działań małżonka (zawsze popieramy je odpowiednimi dowodami, które dołączamy do pozwu).
Pozew rozwodowy trzeba własnoręcznie podpisać i opłacić opłatą sądową w kwocie 600,00 zł.
Do pozwu rozwodowego należy dołączyć odpis skrócony aktu małżeństwa oraz odpisy skrócone aktów urodzenia małoletnich dzieci.
Pozew rozwodowy składamy w sądzie zawsze w 2 egzemplarzach. Jeden z nich zostanie przekazany drugiemu małżonkowi.
Jeśli po lekturze wpisu chcesz się zapoznać też z tym, jak wygląda rozwód bez orzekania o winie, możesz zajrzeć tutaj.
W razie jakiekolwiek pytań lub wątpliwości, zawsze dobrze jest się zwrócić o poradę do radcy prawnego, który specjalizuje się w rozwodach. Profesjonalista odpowie na wszystkie twoje pytania, wyjaśni szczegółowo procedury sądowe i wskaże, co należy po kolei zrobić.
W swojej pracy ciągle obserwuję, że sprawa rozwodowa może być kogoś pierwszym kontaktem z sądem i prawem i potrafi to być bardzo stresujące. Zatem warto poprosić o profesjonalną pomoc prawną i zlecić sprawę radcy prawnemu.
