Jeśli jesteś na tej stronie, to zapewne rozważasz rozwód. W twoim małżeństwie się nie układa. Masz przekonanie, że nie jest to jedynie przejściowy kryzys i nadeszła pora, żeby coś z tym zrobić. Musisz wiedzieć, że rozwód to proces, do którego należy się bardzo dobrze przygotować. Nikt przecież nie chce być zaskakiwany wezwaniami z sądu lub przebiegiem rozprawy sądowej.
Ten wpis chcę poświęcić tematyce rozwodu bez orzekania o winie oraz sprawom, które się z tym wiążą.
Z moich obserwacji wynika, że najczęstszą przyczyną rozstań małżeństw jest niezgodność charakterów. Zazwyczaj istniała ona już od początku, ale mąż i żona starli się ją jakoś przezwyciężać. W sumie związek był dla nich satysfakcjonujący. Liczyli na to, że jakoś się ułoży, że druga strona się kiedyś zmieni – może po ślubie, a może gdy pojawią się dzieci… Przyczyną rozwodów bywają także zdrada, uzależnienia lub długotrwała rozłąka spowodowana np. wyjazdem do pracy zagranicę.
Jak napisać pozew o rozwód bez orzekania o winie?
Rozwód można uzyskać tylko po rozprawie w sądzie okręgowym – w Polsce nie podpisuje się żadnych „papierów rozwodowych” i nie załatwia się tego przed urzędnikiem lub notarialnie.
Aby uzyskać rozwód trzeba złożyć w sądzie pozew. Stroną inicjującą sprawę, tzn. składającą pozew, jest powód. Przeciwnikiem powoda jest pozwany. Jeśli pozew napisała i złożyła żona, to ona jest powodem, a ściślej powódką, jej przeciwnikiem procesowym jest mąż – pozwany.
W pozwie rozwodowym zawsze pojawia się kilka stałych elementów. Są to na pewno informacja kiedy i gdzie strony się pobrały, jak początkowo układało się małżeństwo stron, co spowodowało jego rozpad, kiedy ustały więź duchowa, fizyczna i gospodarcza. (Więcej o przesłankach rozwodu przeczytasz tu: kiedy można złożyć pozew o rozwód).
Są też elementy pozwu zależne od konkretnej sytuacji konkretnych rozwodzących się osób. Np. jeśli małżonkowie mają dzieci, to w pozwie trzeba ująć sprawy związane z władzą rodzicielską, alimentami i kontaktami z dziećmi. Jeśli przyczyną rozwodu jest zdrada małżeńska, warto opisać kiedy i jak się o niej dowiedzieliśmy.
Czy pozew o rozwód napisany wg wzoru z Internetu wystarczy?
Trzeba pamiętać, że nie ma czegoś takiego jak standardowy pozew o rozwód. W internecie można się natknąć na różnego typu gotowce, jednak czasami mogą nam one bardziej zaszkodzić niż pomóc – zwłaszcza jeśli chcemy się rozwieść szybko. Czasami klienci zwracają się do mnie z prośbą o poradę, która ma polegać na sprawdzeniu czy pozew, który napisali jest ok. Po zapoznaniu się z takim pismem zawsze udzielam klientom licznych wskazówek odnośnie do tego co jeszcze należy dopisać i jakie dowody podać.
Generalnie przepisy Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego mówią, że sąd w wyroku rozwodowym musi wskazać kto ponosi winę za rozpad małżeństwa. Najczęściej oznacza to, że sąd:
- może orzec o winie jednego z małżonków
albo - może orzec o winie obojga.
Sąd może jednak odstąpić od wskazywania kto zawinił, jeśli oboje małżonkowie złożą wniosek o nieorzekanie o winie.
Trzeba pamiętać o tym, że jeśli nie zaznaczymy w pozwie (jeśli jesteśmy powodem), odpowiedzi na pozew (jeśli jesteśmy pozwanym) lub nie powiemy na rozprawie, że zgadzamy się na rozwód bez orzekania o winie, sąd nie będzie sam (z urzędu) mógł udzielić rozwodu bez wskazywania winnego (lub winnych) rozpadu małżeństwa.
Jakie są konsekwencje rozwodu bez orzekania o winie?
Trzeba mieć świadomość, że konsekwencją związaną z rozwodem bez orzekania o winie jest ograniczenie możliwości dochodzenia od przez byłego małżonka alimentów na siebie.
Jeżeli sąd nie orzeka o winie żadnego z małżonków – oboje małżonkowie mogą żądać alimentów od drugiej strony tylko i wyłącznie, jeśli znajdują w niedostatku. Niedostatek oznacza, że znaleźliśmy się w złej sytuacji finansowej wywołanej np. zwolnieniem z pracy lub chorobą i nie stać nas na leczenie, opłaty za mieszkanie, media lub zakup wyżywienia. Niedostatek trzeba przed sądem udowodnić przedstawiając odpowiednie dokumenty lub przesłuchując świadków.
Trzeba mieć świadomość, że konsekwencją związaną z rozwodem bez orzekania o winie jest ograniczenie możliwości dochodzenia od przez byłego małżonka alimentów na siebie.
Drugą konsekwencją nieorzekania o winie dot. alimentów na małżonka, jest okres, w jakim można pobierać te alimenty. Obowiązek alimentacyjny w przypadku rozwodu bez orzekania o winie wygasa:
- w razie zawarcia przez małżonka pobierającego alimenty nowego małżeństwa
lub - z upływem 5 lat od orzeczenia rozwodu.
Powyższy 5-letni termin może zostać wydłużony przez sąd, ale wyłącznie w wyjątkowych sytuacjach. To w praktyce zdarza się bardzo rzadko.
Jeśli zależy ci na uzyskaniu wyższych alimentów na siebie i masz do tego podstawy, to warto walczyć w sądzie o ustalenie winy.
Czy coś ustalić z małżonkiem przed złożeniem pozwu?
Zanim przejdę do omówienia dalszych kwestii prawnych, chcę Ci powiedzieć, że gdy myślimy o rozwodzie bez orzekania o winie, nigdy nie jest dobrym rozwiązaniem poinformowanie małżonka o swojej decyzji za pośrednictwem sądu, tj. gdy ten doręcza żonie lub mężowi pozew. Bardzo wiele spraw można spróbować omówić i ustalić na spokojnie w rozmowie z żoną lub mężem. Dzięki temu sprawa rozwodowa przebiegnie sprawnie, szybko i w zasadzie będzie tylko formalnością.
Czy potrzebni są świadkowie?
Zawsze pytam moich klientów dlaczego wolą rozwód bez orzekania o winie, mimo że wina małżonka jest ewidentna i klient (klientka) ma na to mocne dowody. W odpowiedzi często słyszę, że nie chcą „prać brudów” w sądzie. Nie chcą roztrząsać szczegółów z życia małżeńskiego przed obcymi osobami i ze szczegółami opisywać co się pomiędzy nimi popsuło. Często nie chcą dodatkowo pogarszać relacji ze współmałżonkiem i dla dobra dzieci wolą w tym miejscu odpuścić i rozejść się kulturalnie. Nie chcą wciągać w swoje sprawy innych członków rodziny, którzy mieliby zeznawać w sądzie jako świadkowie na okoliczności dot. zdrady lub kłótni.
Gdy małżonkowie zdecydują się na rozwód bez orzekania o winie, odpada najbardziej nieprzyjemna część postępowania. Sąd ustalając czy faktycznie doszło do rozpadu więzi małżeńskiej, w zasadzie przesłuchuje tylko strony.
Klienci często pytają czy jeśli zdecydują się na rozwód bez orzekania o winie, to mogą w sądzie powiedzieć, że małżonek ich zdradził? Odpowiedź na to pytanie brzmi: Tak! Oczywiście, można to zaznaczyć. Nie będzie to miało wpływu na wyrok rozwodowy, jeśli nadal będziemy żądać rozwodu bez orzekania o winie. Dla niektórych osób jest to ważne, aby zaznaczyć, że do rozpadu małżeństwa doszło przez „tę drugą osobę”, ale nie zależy im na tym, aby całą sprawę nadmiernie przedłużać walcząc o oficjalne ustalenie winy w wyroku.
Ile trwa rozwód bez orzekania o winie i czy jest szybszy?
Klienci często pytają, jak długo trwa sprawa rozwodowa. Większość osób chcę się rozwieść jak najszybciej i bez zbędnego przedłużania. Najczęściej na pierwszą rozprawę trzeba zaczekać ok. 3 miesięcy od momentu złożenia pozwu w sądzie. Nie jest to jednak regułą wynikającą z jakiegoś przepisu prawa. Na pewno cała sprawa przebiegnie sprawniej, jeśli strony porozumieją się odnośnie do wszystkich kwestii rozstrzyganych przez sąd przy okazji rozwodu, tj.:
- władzy rodzicielskiej nad małoletnimi dziećmi,
- wysokości alimentów na dzieci,
- częstotliwości kontaktów dzieci z rodzicem, który na co dzień nie będzie z nimi przebywał.
Z mojego doświadczenia wynika, że znakomita większość spraw o rozwód bez orzekania o winie kończy się już na pierwszej rozprawie, zwłaszcza jeśli wcześniej uzgodnili miedzy sobą wszystkie kwestie dot. rozstania.
Umów się na poradę prawną
Opowiedz nam o swoim problemie, uzyskaj odpowiedzi na pytania i dowiedz się jakie działania podjąć.
Trzeba wiedzieć, że nie warto poświęcać pewnych rzeczy tylko po to, aby się jak najszybciej rozwieść. Nie radziłabym rezygnować z wyższych alimentów na dzieci, jeśli ich kwota jest uzasadniona potrzebami pociech i możliwościami zarobkowymi małżonka. Trzeba wiedzieć o tym, że nie jest tak łatwo uzyskać po wydaniu wyroku rozwodowego podwyższenia alimentów na dzieci np. w 3 miesiące po rozwodzie.
Podobnie sprawa wygląda z kontaktami. Jeśli np. ojciec chce rozwijać swoją relację z dziećmi po rozstaniu z ich matką, powinien walczyć o kontakty, które mu to umożliwią, a nie poprzestawać na jednym spotkaniu weekendowym w miesiącu.
Jakie pytania zadaje sąd?
Trzeba wiedzieć, że w polskich realiach rozprawa sądowa w sprawie o rozwód bez orzekania o winie nie trwa 15 minut. Nie jest tak, że sąd tylko pyta o to czy wyrażamy zgodę na rozwód i na tym cała sprawa się kończy. Sąd ustala na rozprawie od kiedy przestało się układać miedzy małżonkami i czym to było spowodowane. Sędziowie proszą też o przywołanie jakichś przykładowych wydarzeń, które zaważyły na podjęciu decyzji o rozstaniu.
Często możemy zostać zapytani czy dochodziło do kłótni, o co były te kłótnie itp. Nie ma jakiegoś standardowego zestawu pytań w sprawie rozwodowej. Sędziowie formułują pytania na bieżąco wsłuchując się w to co strony mają do powiedzenia. Na pewno nie można zasłaniać się w sądzie odpowiedziami typu – kłóciliśmy się, ale nie pamiętam już o co i nie chcę do tego wracać. Sąd może wtedy nabrać poważnych wątpliwości czy decyzja o rozwodzie jest przemyślana, szczera i ostateczna.
Podział majątku przy okazji rozwodu bez orzekania o winie
Co do zasady w wyroku rozwodowym sąd nie będzie decydował o podziale majątku wspólnego małżonków.
Przepisy Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego pozwalają na rozstrzygnięcie o sprawach majątkowych wyrokiem rozwodowym, tylko wtedy gdy nie wpłynie to na przedłużenie sprawy rozwodowej. Oznacza to, że nie ma szans na podział majątku w sytuacji, gdy małżonkowie spierają się co do tego kto ma co dostać po rozwodzie. Jeśli natomiast małżonkowie porozumieją się co do podziału majątku i podział ten nie będzie się odbywał bardzo drobiazgowo, to mamy szansę na rozwiedzenie się i podzielenie majątku „za jednym zamachem”.
Dla przykładu, jeśli małżonkowie mają jeden dom, jedno mieszkanie i jeden samochód oraz ustalą, że jedno z nich otrzyma dom, a drugie mieszkanie i samochód, a do tego jeszcze w pozwie dokładnie opiszą przedmioty majątkowe umożliwiające ich identyfikację, to sądy raczej zgadzają się na umieszczenie orzeczenia o podziale majątku już w wyroku rozwodowym.
Ile kosztuje rozwód?
Osoby, które chcą się rozwieść szukają często informacji o tym, ile kosztuje rozwód. Czasem strona inicjująca postępowanie sądowe zapomina, że będzie musiała ponieść niektóre koszty rozwodu już na samym początku. Dodatkowo trzeba pamiętać też o kosztach pobocznych oraz o ewentualnym honorarium dla radcy prawnego lub adwokata. Tutaj przeczytasz więcej na temat tego, ile kosztuje rozwód.
